από administrator » Πέμ Νοέμ 15, 2012 7:43 pm
Διαβάζω και ακούω συνέχεια σχόλια ανθρώπων που «δεν ξέρουν τι γίνεται» και που όσο περισσότερο ενημερώνονται από τα ΜΜΕ, τόσο περισσότερο μπερδεύονται και βυθίζονται στην απόγνωση. Το σημαντικότερο σήμερα είναι να μπορούμε να διαμορφώσουμε μία σταθερή άποψη και να έχουμε εμπιστοσύνη στα «πιστεύω» μας. Μόνον έτσι μπορούμε να χαράξουμε πορεία στη ζωή μας και να δούμε θετικό αποτέλεσμα στην όποια προσπάθεια μας.
Οι απόψεις των «ειδικών»…
Δεν είμαι οικονομολόγος, θεωρώ ότι γνωρίζω στοιχειώδη οικονομικά για να καταλάβω τι συμβαίνει, όπως επίσης μπορώ να διακρίνω το σοβαρό από το λαϊκίστικο λόγο που έχει κατακλίσει τα ΜΜΕ. Τουλάχιστον το 80% αυτών που εκφέρουν σήμερα άποψη περί της κρίσης δημοσίως, το κάνουν για ιδιοτελή σκοπό, δηλαδή για να δικαιολογήσουν τα λεφτά της θέσης τους ή να πουλήσουν τα βιβλία τους… Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν κανένας εξ’ αυτών δεν χρησιμοποιεί απλή και κατανοητή γλώσσα.
Προβαίνω λοιπόν σε μία όσο γίνεται πιο απλή ανάλυση της οικονομικής κρίσης και του τι πρόκειται να ακολουθήσει υπό την ιδιότητα του μη «ειδικού», μόνο και μόνο για να αντιληφθεί ο αναγνώστης πόσο «ειδικοί» είναι όλοι αυτοί που 4 χρόνια τώρα έχουν εξαντλήσει την υπομονή μας…
Η οικονομία με απλά λόγια και ολίγη απαραίτητη ιστορία…
Αν δεν πάρουμε τα πράγματα από την αρχή δεν μπορούμε να «βγάλουμε άκρη». Σκοπός της επιστήμης της πολιτικής οικονομίας είναι η ορθολογική διαχείριση των πόρων που μας είναι διαθέσιμοι. Η οικονομία «πάει καλά» όταν υπάρχει ισορροπία μεταξύ επενδύσεων και κατανάλωσης ή διαφορετικά μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Όταν ανατρέπεται αυτή η ισορροπία, τότε γίνεται κατασπατάληση των πόρων και επέρχεται οικονομική κρίση. Ο ρόλος των οικονομολόγων είναι η διατήρηση της ισορροπίας και η αποφυγή της κρίσης. Αν τελικά επέλθει η κρίση, οι λογιστές καθίστανται πιο χρήσιμοι από τους οικονομολόγους!
Η οικονομική κρίση του 2008 που βιώνουμε διεθνώς θα καταγραφεί ως η 2η ιστορικότερη μετά από εκείνη του 1929. Τότε, η αιτία της κρίσης ήταν η υπερεπένδυση και υπερπροσφορά προϊόντων. Με απλά λόγια, μετά τη βιομηχανική επανάσταση, οι επιχειρήσεις βρέθηκαν να δανείζονται από τις τράπεζες, να επενδύουν σε γραμμές παραγωγής και να παράγουν μεγάλες ποσότητες προϊόντων, αδιαφορώντας αν υπήρχε η αντίστοιχη ζήτηση για να αγορασθούν τα προϊόντα από τους καταναλωτές. Τότε η έννοια του marketing ήταν άγνωστη και ο κόσμος φτωχός… Η φούσκα έσκασε, τα τραπεζικά συστήματα κατέρρευσαν διεθνώς και η οικονομική κρίση εκτονώθηκε με το 2ο ΠΠ. Η ύφεση διήρκησε 20 σχεδόν χρόνια και η ανάπτυξη ξεκίνησε από τη δεκαετία του 50.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν η ισορροπία της οικονομίας διαταράχθηκε από την άλλη πλευρά, δηλαδή από την υπερκατανάλωση. Σήμερα ο κόσμος δεν είναι φτωχός, αλλά είναι υπερχρεωμένος. Σήμερα δεν είναι υπερχρεωμένες μόνο οι επιχειρήσεις, αλλά και τα νοικοκυριά. Η φούσκα του 2008 είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη του 1929. Όμως κάτι έμαθε η ανθρωπότητα από τότε. Δημιουργήθηκαν οι απαραίτητοι μηχανισμοί για τη διάσωση των τραπεζικών συστημάτων προκειμένου να αποφύγουμε τον πόλεμο! Σήμερα καμία τράπεζα δεν αφήνεται να κλείσει, γιατί διαφορετικά αρχίζει ο πανικός των καταθετών και το ντόμινο της καταστροφής…
Η διάσωση των τραπεζών…
Δύο είναι πλέον οι κυρίαρχες απόψεις γύρω από το πώς πρέπει να διασώζονται οι τράπεζες. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις τα κεφάλαια των μηχανισμών στήριξης προφανώς προκύπτουν από τη φορολόγηση και την κοπή χρήματος.
Η «αμερικανο-γερμανική» άποψη λέει ότι τα κεφάλαια των μηχανισμών στήριξης θα περνάνε πρώτα μέσα από την κυβέρνηση μίας χώρας και μετά θα καταλήγουν στις τράπεζες της ίδιας χώρας. Έτσι οι κυβερνήσεις μπορούν να ζητήσουν από τους τραπεζίτες να βάλουν και αυτοί το χέρι στην τσέπη, άλλως τους απειλούν με κρατικοποίηση. Εναλλακτικά τους απειλούν και με «κούρεμα» ομολόγων! Το «μειονέκτημα» αυτής της λύσης είναι ότι τις τράπεζες μίας χώρας τις χρηματοδοτούν κυρίως οι φορολογούμενοι της ίδιας χώρας, καθώς τα κράτη δεν παίρνουν λεφτά χωρίς μέτρα εξυγίανσης, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες που έχουν προσφύγει στους μηχανισμούς στήριξης.
Η «ιταλο-ισπανική» άποψη λέει ότι τα κεφάλαια των μηχανισμών στήριξης πρέπει να πηγαίνουν απευθείας στις τράπεζες, χωρίς να παρεμβάλλονται τα κράτη, χωρίς να επιβαρύνονται άμεσα και επώδυνα οι φορολογούμενοι της χώρας της οποίας οι τράπεζες χρειάζονται ενίσχυση κεφαλαίων. Έτσι βέβαια επιβαρύνονται περισσότερο οι φορολογούμενοι των υπολοίπων χωρών που μετέχουν στους μηχανισμούς στήριξης. Είναι δε προφανές ότι αυτή η άποψη εκφράζει τους τραπεζίτες γιατί αποφεύγουν την απειλή της κρατικοποίησης και δεν είναι τυχαίο ότι ενισχύθηκε και προωθήθηκε μετά το πρόσφατο πρωτοφανές και ιστορικό «κούρεμα» των Ελληνικών ομολόγων.
Τα παραπάνω ισχύουν στη θεωρεία, καθώς στην πράξη είναι αδύνατον να βρούμε ποια μέθοδος είναι καλύτερη και ηθικότερη, είναι αδύνατον να επιλέξουμε το μέρος των κυβερνήσεων ή τον τραπεζιτών. Τι είναι προτιμότερο να πληρώνουμε φόρους ή τόκους? Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να εξαρτώμεθα όσο γίνεται λιγότερο, τόσο από το κράτος, όσο και από τις τράπεζες!
Η εναλλακτική «εύκολη λύση»…
Θεωρητικά η κρίση θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί χωρίς μνημόνια και φορολογικά μέτρα αν η Γερμανία έπαιρνε την απόφαση να τυπωθούν μερικά τρις ευρώ και να μοιρασθούν στους υπερχρεωμένους της ευρωζώνης. Αυτή είναι η μόνη εναλλακτική «λύση», αλλά δεν τολμάει να υποστηρίξει κανένας από όσους ασκούν κριτική στις κινήσεις που γίνονται 4 χρόνια τώρα για την αντιμετώπιση της κρίσης. Το να ασκούμε κριτική είναι εύκολο, όμως το να τεκμηριώνουμε μία εναλλακτική πρόταση είναι δύσκολο… Πρακτικά η παραπάνω «λύση» είναι αδύνατη καθώς βάζει την Ευρώπη σε μία μη χαρτογραφημένη πορεία με ανεξέλεγκτες συνέπειες.
Το πρόβλημα είναι ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ! Μια οικονομία είναι υγιής όταν ο πληθωρισμός δεν υπερβαίνει την αύξηση του ΑΕΠ. Η αποβιομηχανοποίηση της Ευρώπης και η ανάπτυξη της Κίνας και της Ασίας έχει ως συνέπεια η Ευρώπη να μην μπορεί πλέον να αναπτυχθεί με υψηλούς ρυθμούς (ακόμη και το 2% φαίνεται δύσκολος στόχος για το σύνολο των Ευρωπαϊκών χωρών). Εδώ αξίζει να αναφέρω κάποια στοιχεία τα οποία προέρχονται από το ετήσιο αφιέρωμα του περιοδικού FORTUNE στις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου βάσει τζίρου. Το 2000 μετείχαν στη σχετική λίστα 40 εταιρείες από την Κίνα και τις αναδυόμενες αγορές, όταν το 2011 μετείχαν 127 εταιρείες από τις αντίστοιχες χώρες!
Η εκτεταμένη κοπή χρήματος δημιουργεί ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και δεδομένης της περιορισμένης δυνατότητας ανάπτυξης, θα οδηγούμασταν σε ακόμη βαθύτερη οικονομική ύφεση. Με απλά λόγια, η αύξηση των τιμών θα συρρίκνωνε το εισόδημά μας περισσότερο συγκριτικά με τα μνημονιακά μέτρα… Αυτός είναι και ο λόγος που το σενάριο της δραχμής είναι εντελώς ανεδαφικό, ειδικά σε μία χώρα με κατεστραμμένο τον παραγωγικό της ιστό!
Η περίπτωση της Ελλάδος…
Η διαφορά της Ελλάδος από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης είναι ότι στη χώρα μας δεν κινδυνεύουν μόνον οι τράπεζες, αλλά έχει ουσιαστικά πτωχεύσει και το κράτος μας. Με άλλα λόγια, ενώ το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης είναι το ιδιωτικό χρέος, στην Ελλάδα καλούμαστε να βρούμε λύση και για το δημόσιο χρέος μας. Δεν είμαστε η μόνη χώρα με τεράστιο δημόσιο χρέος, όμως είμαστε η μόνη χώρα που δεν μπορεί να το εξυπηρετήσει. Οι υπόλοιπες χώρες έλαβαν βοήθεια για να σώσουν τις τράπεζές τους, όχι για να σώσουν τους μισθούς του δημοσίου και τις συντάξεις.
Το γιατί πτωχεύσαμε είναι λίγο πολύ γνωστό, αν και ο λαϊκισμός πολλών δημοσιών προσώπων μας οδηγεί στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι τα προβλήματα της χώρας οφείλονται μία ζωή στους «ξένους». Το θέμα είναι αν μπορούμε να περιορίσουμε τη διαφθορά και να διασφαλίσουμε ανάπτυξη σε στέρεες βάσεις. Πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι σημαίνει οικονομική ανάπτυξη!
Όσο πιο απλά γίνεται, οικονομική ανάπτυξη σημαίνει ότι «μπαίνουν λεφτά στη χώρα»! Αυτό γίνεται με τρεις τρόπους, την απορρόφηση επιδοτήσεων, την εξασφάλιση επενδύσεων και κυρίως με τις εξαγωγές. Δεν υπάρχει καμία ισχυρή οικονομικά χώρα που να μην είναι εξαγωγική. Και τα τρία προϋποθέτουν τη λειτουργία ενός αποτελεσματικού κράτους με παγιωμένες δομές το οποίο θα σέβονται οι Έλληνες και θα εμπιστεύονται οι ξένοι. Από το 1828 που ο Ι.Καποδίστριας ξεκίνησε τη μεγάλη του προσπάθεια να δημιουργήσει ένα οργανωμένο Ελληνικό κράτος, έχουν περάσει 185 ολόκληρα χρόνια και ακόμη δεν τα έχουμε καταφέρει…! Ουδέποτε εμείς οι Έλληνες συνειδητοποιήσαμε την αξία ενός «σωστού» μη πελατειακού κράτους, ουδέποτε αξιολογήσαμε «σωστά» τους πολιτικούς στους οποίου αναθέσαμε τη λειτουργία του κράτους μας, ουδέποτε κατανοήσαμε την έννοια της «σωστής» δημοκρατίας που διασφαλίζει την ορθή λειτουργία του κράτους.
Η γενεσιουργός λοιπόν αιτία της σημερινής Ελληνικής κρίσης βρίσκεται στη «λάθος» δημοκρατία, στους «λάθος» πολιτικούς και στο «λάθος» κράτος. Δημοκρατία σημαίνει διάκριση εξουσιών. Αν δεν επιβληθεί το ασυμβίβαστο μεταξύ βουλευτή (νομοθετική εξουσία) και υπουργού (εκτελεστική εξουσία), ώστε η εκάστοτε κυβέρνηση να στελεχώνεται με ικανούς τεχνοκράτες οι οποίοι θα εφαρμόσουν ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της χώρας, χωρίς να έχουν την «υποχρέωση» εξυπηρέτησης ψηφοφόρων, με την ταυτόχρονη συνδρομή ενός ανανεωμένου και ανεξάρτητου δικαστικού σώματος, τα παραπάνω «λάθη» δεν πρόκειται να διορθωθούν και η Ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να ανακάμψει.
Δεν έχει νόημα να βρίζουμε και να κατακρίνουμε τους πολιτικούς μας, όταν εμείς οι ίδιοι τους ψηφίζουμε! Αν θεωρούμε ότι δεν υπάρχουν καλύτεροι, είναι προτιμότερο να απέχουμε των εκλογών, μέχρις ότου οι σημερινοί καταλάβουν ότι πρέπει να αποχωρήσουν από την πολιτική σκηνή, ώστε να ανοίξουν δρόμο για όσους νεότερους και ικανότερους επιθυμούν να προσφέρουν σε αυτήν την τόσο ταλαιπωρημένη χώρα!
Οι δυνατότητες και η προοπτική της χώρας…
Η μεγάλη οικονομική κρίση του 1929 διήρκησε 20 χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει ότι η σημερινή θα τελειώσει το 2028, αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει επιστροφή στις «παλιές καλές μέρες» των προηγούμενων δεκαετιών. Βασική προϋπόθεση για να βγούμε σαν χώρα από το τούνελ της ύφεσης είναι να αποκτήσουμε κράτος. Αν θεωρήσουμε δεδομένη την εξυγίανση του Ελληνικού κράτους, τότε οφείλουμε να διαθέσουμε τους πόρους μας στους πλέον εξαγωγικούς κλάδους της χώρας. Δύο κυρίως «πράγματα» διαθέτουμε οι Έλληνες προς εξαγωγή, τη γεωγραφική μας θέση και το κλίμα μας. Η πρώτη μας καθιστά ιδανικό κέντρο μεταφόρτωσης μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, κάτι που προϋποθέτει καλές υποδομές (λιμάνια, αεροδρόμια) και σημαντικές επενδύσεις σε μεταφορές και logistics. Το δεύτερο μας επιτρέπει να γίνουμε μία από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης αξιοποιώντας τον θερινό, χειμερινό, συνεδριακό, αθλητικό, ιατρικό τουρισμό και πάνω από όλα τον αγροτουρισμό που μπορεί να αναγεννήσει την Ελληνική επικράτεια. Με εξαίρεση τον πρώτο, όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι του τουρισμού είναι υπανάπτυκτοι, κάτι που αποδεικνύει πόσο «παρατημένος» είναι αυτός ο ευλογημένος τόπος!
Όσοι μπορούμε, πρέπει να επιστρέψουμε στα χωριά μας και να προσαρμοστούμε σε ένα διαφορετικό αλλά συνάμα ποιοτικότερο τρόπο ζωής. Η ενασχόληση με τον αγροτουρισμό σε κοινοτικό και οικογενειακό επίπεδο είναι μονόδρομος. Αρκετοί Έλληνες το έχουν ήδη κάνει με μεγάλη επιτυχία. Αυτό που έχουν κάνει είναι η αξιοποίηση των κτημάτων τους με ήπιες μορφές ενέργειας και ο εμπλουτισμός της γεωργικής ή κτηνοτροφικής τους δραστηριότητας με τη μεταποίηση προϊόντων, καθώς και την παροχή υπηρεσιών (λειτουργία ξενώνα). Κάθε ταβέρνα με το δικό της λαχανόκηπο, κάθε ψαροταβέρνα με το δικό της καΐκι!
Όσοι μείνουμε στα αστικά κέντρα θα αντιμετωπίσουμε τις εξελίξεις… Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, πρέπει να κατανοήσουμε ότι η ανάπτυξη και η ευημερία απαιτεί μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και την προσαρμογή μας σε μία κοινωνία πολύ πιο ανταγωνιστική από αυτή στην οποία ζήσαμε μέχρι σήμερα. Η εποχή του δημόσιου τομέα και της «σοβιετικής» οικονομίας παρήλθε και δεν πρόκειται να επιστρέψει. Στη σύγχρονη οικονομία δεν χωράνε «αριστερές» και «δεξιές» αντιλήψεις. Πλέον κάθε κράτος οφείλει να διαμορφώσει συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού προς όφελος των ικανότερων και παραγωγικότερων μονάδων του! Μόνον έτσι μπορεί να επιβιώσει χωρίς να χρεοκοπήσει και μόνο έτσι μπορεί να διασφαλίσει στοιχειώδη κοινωνική πολιτική, επαρκές σύστημα εκπαίδευσης και γενικότερα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής τους πολίτες του.